در این مقاله، نحوه خواندن نقشههای مدار فرمان به زبان ساده و کاربردی آموزش داده شده تا افرادی که در صنعت برق فعالیت دارند، بتوانند بهراحتی نقشهها را درک کرده و در اجرای پروژههای صنعتی موفقتر عمل کنند.
✍️ متن مقاله:
مقدمه:
مدار فرمان بخشی از سیستمهای الکتریکی صنعتی است که نقش «کنترل» را ایفا میکند. برای مثال، وقتی با زدن یک شستی استارت، یک موتور روشن میشود، این دستور توسط مدار فرمان اجرا میشود. اگر بخواهید در حوزه برق صنعتی فعالیت حرفهای داشته باشید، یکی از مهمترین مهارتها، نقشهخوانی مدار فرمان است.
۱. آشنایی با اجزای اصلی مدار فرمان:
برای خواندن نقشهها ابتدا باید اجزای اصلی آنها را بشناسید:
- شستی استارت (NO): دکمهای فشاری که با فشردن آن، جریان برقرار میشود.
- شستی استوپ (NC): دکمهای که در حالت عادی بسته است و با فشردن آن، جریان قطع میشود.
- کنتاکتور: یک کلید الکترومغناطیسی برای کنترل توان بالا.
- بیمتال: حفاظت حرارتی موتور در برابر اضافهبار.
- فیوز: حفاظت مدار در برابر اتصال کوتاه.
- لامپ سیگنال: برای نمایش وضعیت مدار (روشن/خاموش بودن).
- ترمینالها و سیمکشیها: برای اتصال اجزای مختلف.
۲. شناخت علائم نقشه:
در نقشههای مدار فرمان از علائم گرافیکی خاصی استفاده میشود. برخی علائم مهم:
| ○ | شستی استارت |
| ● | شستی استوپ |
| ▭ | کنتاکتور |
| ≈ | بیمتال |
| ⊖ | لامپ سیگنال |
| ~ | منبع AC |
پیشنهاد: یک برگ پرینتشده از علائم استاندارد همیشه همراه داشته باشید.
۳. اصول نقشهخوانی مرحله به مرحله:
✅ مرحله ۱: بررسی منبع تغذیه
ببینید مدار از چه ولتاژی تغذیه میشود؛ ۲۲۰ ولت یا ۲۴ ولت؟
✅ مرحله ۲: دنبال کردن مسیر جریان
از فاز شروع کنید و مسیر را تا نول یا زمین دنبال کنید.
✅ مرحله ۳: تشخیص ترتیب عملکرد اجزا
مثلاً:
فاز ← شستی استارت ← کنتاکتور ← لامپ سیگنال ← نول
✅ مرحله ۴: بررسی نقاط حفاظتی
مثل فیوز یا بیمتال که نقش ایمنی دارند.
۴. نمونه یک مدار ساده:
فرض کنید هدف ما راهاندازی یک موتور با یک شستی استارت و توقف آن با شستی استوپ است.
نقشه بهصورت زیر است:
L (فاز) ──●──○──[کنتاکتور]──⊖── N (نول)
استوپ استارت لامپ
با فشردن شستی استارت، کنتاکتور عمل کرده و موتور روشن میشود. اگر استوپ را فشار دهید، مدار قطع میشود.
۵. نکات مهم در نقشهخوانی:
- از سمت چپ به راست یا بالا به پایین نقشه را بخوانید.
- همیشه از روی نقشه به سراغ تابلو بروید، نه بالعکس.
- رنگ سیمها و شمارهگذاریها بسیار مهم هستند.
- نقشهخوانی با تمرین مداوم بهتر میشود.
نتیجهگیری:
نقشهخوانی مدار فرمان یکی از مهارتهای پایهای و حیاتی برای تکنسینها و مهندسان برق است. با شناخت اجزا، نمادها و اصول پایه، میتوانید بهراحتی مدارهای فرمان را تحلیل و اجرا کنید.
دیدگاه خود را بنویسید