آموزش گامبهگام نقشهخوانی مدار فرمان (با مثال تصویری)
مقدمه
مدار فرمان یکی از مهمترین بخشهای تابلو برق صنعتی است که وظیفه کنترل و فرمان دادن به تجهیزات برقی را برعهده دارد. مهارت در نقشهخوانی مدار فرمان، برای هر تکنسین برق، نصاب تابلو و مهندس برق صنعتی کاملاً ضروری است.
در این مقاله بهصورت گامبهگام و به زبان ساده آموزش میدهیم که چگونه یک نقشه مدار فرمان را بخوانید و درک کنید. در پایان مقاله، یک مثال تصویری نیز آورده شده تا بهتر یاد بگیرید.
---
گام اول: آشنایی با اجزای اصلی در نقشه مدار فرمان
در نقشههای مدار فرمان، معمولاً اجزای زیر دیده میشوند:
کلید استارت (START): برای روشن کردن مدار یا موتور.
کلید استاپ (STOP): برای خاموش کردن مدار یا موتور.
کنتاکتور (Contactor): برای قطع و وصل برق مدار قدرت.
بیمتال (Overload relay): برای حفاظت در برابر اضافهبار.
لامپ سیگنال (Signal Lamp): نمایش وضعیت مدار (روشن، خاموش، خطا).
تایمر: برای کنترل زمانی عملکرد مدار.
---
گام دوم: شناخت علائم و نمادهای نقشه
در نقشههای استاندارد، از نمادهای مخصوص برای نمایش قطعات استفاده میشود:.
نمادنام قطعه
S1کلید استارت
S0کلید استاپ
K1کنتاکتور
F1فیوز
OLبیمتال
H1لامپ سیگنال
T1تایمر
---
گام سوم: درک توالی عملکرد مدار
یک روش ساده برای درک عملکرد مدار این است:
1. از بالا به پایین و از چپ به راست نقشه را بخوانید.
2. مسیر جریان برق را دنبال کنید.
3. عملکرد اجزا را مرحلهبهمرحله بررسی کنید.
4. به اتصالهای سری و موازی توجه داشته باشید.
---
گام چهارم: بررسی یک مثال ساده
مثال: مدار فرمان یک موتور سهفاز با استارت و استاپ
در این مدار:
با فشردن کلید استارت، کنتاکتور فعال میشود.
موتور روشن میشود.
با فشردن کلید استاپ، مدار قطع میشود و موتور خاموش میگردد.
یک لامپ سیگنال روشن بودن موتور را نشان میدهد.
---
شماتیک ساده مدار فرمان موتور:
L S0 S1 K1 OL K1
|——[STOP]——[START]——[/]———[بیمتال]———(کنتاکتور)——|
|
——[H1]——(لامپ روشن بودن)
توضیح شکل:
S0 در حالت عادی بسته است (NC).
S1 در حالت عادی باز است (NO).
با زدن استارت، برق از مسیر بسته عبور کرده و کنتاکتور را فعال میکند.
بیمتال نیز در صورت افزایش جریان، مدار را قطع میکند.
لامپ سیگنال همزمان با کنتاکتور روشن میشود.
---
نکات پایانی
همیشه قبل از کار روی مدار، نقشه را کامل بخوانید.
در تابلوهای پیچیدهتر، از شمارهگذاری سیمها برای دنبال کردن مسیر استفاده کنید.
اگر نقشه دارای تایمر یا کنترل فاز است، عملکرد زمانی یا حفاظتی آن را دقیقاً بررسی کنید.
---
تصویر نمونه نقشه مدار فرمان ساده:
نتیجهگیری
نقشهخوانی مدار فرمان، مهارتی کلیدی برای فعالان حوزه برق صنعتی است. با تمرین روی نقشههای ساده و توجه به علائم و توالی عملکرد، میتوان در مدت کوتاهی به تسلط خوبی رسید. این مقاله گام اول شما برای ورود به دنیای حرفهای نقشهخوانی است.
دیدگاه خود را بنویسید